سامانه اطلاعات مکانی (GIS) چیست ؟

1- تعریف سیستم اطلاعات مکانی (GIS)
تاکنون تعاریف بسیار زیاد و بعضا متفاوتی از سیستم اطلاعات مکانی ارائه شده است . در ادامه همراه با شما عزیزان با این تعاریف آشنا خواهیم شد. برای تعریف هر واژه اولین کار ریشه یابی واژه مورد نظر است.GIS در زبان انگلیسی معادل های مختلفی از قبیل
Geospatial Information System ,Geospatial Information Service, Geographic information system
و نیز Geospatial Information Science دارد که ادامه این مقاله تعریف جامعی ارائه خواهیم داد تا گویای تمام این عبارات باشد.

یا سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS

تعریف سامانه اطلاعات مکانی یا جغرافیایی(GIS) :

GIS یک سامانه اطلاعاتی عمدتا رایانه‌ای است» که کار اصلی آن تولید، پردازش، تحلیل و مدیریت اطلاعات جغرافیایی است. به تعبیری”GIS” را باید یک سامانه رایانه‌ای برای مدیریت و واکاوی اطلاعات جغرافیایی دانست که توانایی گردآوری، ذخیره، واکاوی و نمایش اطلاعات جغرافیایی را دارد. هدف نهایی Geographic information system یا سیستم اطلاعات مکانی رسیدن به مدلی برای تصمیم‌گیری‌هایی برمبنای داده‌های جغرافیایی یا مکان مند می‌باشد. پس نتیجه می گیریم جی آی اس (GIS) سیستمی است که اطلاعات جغرافیایی یا مکانی را جمع آوری کرده و بر روی آن ها پردازش انجام داده و در نهایت به مدلی برای تصمیم گیری در ارتباط با پدیده هایی که به طریقی مرتبط با موقعیت مکانی اند(مکان مند) هستند می پردازد.

تعریف GIS به زبان ساده:

سیستم یا سامانه ای که با استفاده از آن امکان مدیریت و سازماندهی کلیه داده های مکانی و توصیفی روی زمین با هدف تصمیم گیری بهینه میسر میگردد.

برای درک بهتر تعاریف ارائه شده در بالا به سراغ کاربردهای سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) می رویم.

برای دانلود فیلم آموزشی نرم افزار GIS اینجا کلیک کنید.

2- کاربردهای سامانه اطلاعات جغرافیایی یا مکانی (GIS):

جی آی اس در زمینه گوناگونی کاربرد دارد که از آنجمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: زمین شناسی، عمران، برنامه ریزی شهری و منطقه ای، محیط زیست و حیات وحش، اقتصاد ، اقیانوس شناسی ، باستان شناسی، جامعه شناسی و علوم اجتماعی، دریانوردی ، محیط زیست، آتش نشانی، بیمه، کشاورزی ، مخاطرات اقلیمی و تغییرات اقلیم ، منابع طبیعی ، مدیریت بحران، حمل و نقل، ژئوموفولوژی، هیدرولوژی، نظامی، مخابرات،نفت.

اگر موافق باشید با یک مثال دید روشنتری به سامانه اطلاعات جغرافیایی پیدا کنیم. فرض کنید از شما خواسته اند در شهر محل زندگی تان مکان های مناسب برای احداث ایستگاه های اتوبوس شهری جدید را یافته و به شهرداری برای ساخت و اجرایی کردن آن ها اقدام کنید. درست حدس زدید این مثال یکی از کاربردهای جی آی اس(GIS) در برنامه ریزی شهری می باشد. حال اگر موافق باشید برویم سراغ انجام پروژه. شما برای انجام این پروژه Gis اولین کاری که می کنید داده های ایستگاه های اتوبوس شهری قبلی را که درسطح شهر وجود دارد به عنوان اطلاعات مکانی با سیستم مختصات مشخص (نقاطی با x,y,z معلوم) وارد نرم افزار ARCGIS می کنید. از طرفی هر ایستگاه اتوبوس شهری دارای اطلاعات توصیفی یا غیرمکانی نیز هست. از قبیل تعداد اتوبوس های ورودی به ایستگاه در طی شبانه روز، مبدا و مقصد ایستگاه، خیابانی که ایستگاه در آن قرار دارد. پس گام بعدی ورود اطلاعات توصیفی یا غیر مکانی بهGIS و اختصاص هر کدام به نقطه یا ایستگاه مورد نظر است. بعد از اتمام این مراحل با استفاده از توابعی که در نرم افزار ARCGIS وجود دارد و مراحل و روش هایی با تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی و غیرمکانی شما مکان های جدید برای احداث ایستگاه های جدید را شناسایی کرده و به نوعی site selection کرده اید.